برخی سوره‌های قرآن شأن نزول خاصی ندارند و می‌توان گفت هدف از نزول آن‌ها تبیین و توضیح محتوای سوره برای مردم است. سوره مبارکه لقمان دارای 34 آیه و براساس ترتیب کتاب قرآن‌کریم سی و یکمین سوره می‌باشد. این سوره را به آن جهت لقمان می‌گویند که نام حضرت لقمان در تمام قرآن دو بار آن هم در همین سوره آمده و خداوند در این سوره موعظه‌ها و نصیحت‌های لقمان به فرزندش را با سبک و شیوه زیبایی بیان کرده است.
به همین خاطر، به دلیل تجلیل از مقام معنوی و علمی لقمان و بزرگی سخنان حکمت‌آمیز او، این سوره به نام وی نامگذاری شده است.
سوره لقمان نکات آموزنده فراوانی را در بر دارد که مهمترین آن‌ها عبارتند از:
1. اشاره به حروف مقطعه و رمزی.
2. اشاره به عظمت و اهمیت قرآن و نقش سازنده و اهداف بزرگ آن.
3. این سوره انسان‌ها را به طور کلی به دو دسته و گروه تقسیم می‌کند، یک گروه، نیکوکاران و صالحان و گروه دوم، گمراهان و مستکبران، سپس قسمت هایی از اعمال ،صفات و نشانه‌های آنان را توضیح می‌دهد، بعد عاقبت کار هر دو گروه را در دنیا و آخرت ترسیم می‌کند.
4. در قسمتی دیگر از آیات این سوره، به این نکته اشاره شده که زمین و آسمان‌ها بدون تکیه‌گاه و بدون ستون و با پایه‌های نامرئی در میان فضا معلق هستند، این واقعیت در آیه 10 این سوره آمده که از یک راز بزرگ علمی، یعنی نیروی جاذبه، پرده برداشته و یکی از جنبه‌ها و ابعاد اعجاز و معجزات قرآن به شمار می‌رود.
5. در قسمتی دیگر از این سوره به موعظه‌ها و نصیحت‌های آموزنده و حکمت‌آمیز حضرت لقمان نسبت به فرزندش که در ضمن آیه 12 تا 19، سخنان حکیمانه و مهم و آموزنده‌ای از زبان آن دانشمند حکیم آمده است.
6. حقوق والدین و لزوم اطاعت از فرمان آنان و خدمت و حفظ حرمت آن‌ها و رعایت حدود شرعی و حقوق پدر و مادر قسمتی دیگر از این سوره می‌باشد.
