تفسرآیات لقمان

(پنج امور غیبی که دانش آنها تنها نزد الله است و کسی از آن خبر ندارد.

یکی از آیاتی که موارد بر شمرده در آن، جزء امور غیبی است؛ آیه‌ی 34 سوره‌ی لقمان می‌باشد:
إِنَّ اللَّهَ عِندَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَیُنَزِّلُ الْغَیْثَ وَیَعْلَمُ مَا فِی الْأَرْحَامِ وَمَا تَدْرِی نَفْسٌ مَّاذَا تَکْسِبُ غَدًا وَمَا تَدْرِی نَفْسٌ بِأَیِّ أَرْضٍ تَمُوتُ إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ خَبِیرٌ (لقمان/34) همانا دانش روز قیامت نزد الله است و باران را فرو مى‏فرستد و می‌داند آن چیزی که در رحم‌هاست و کسى نمى‏داند فردا چه(چیزی) به دست مى‏آورد و کسى نمى‏داند در کدام سرزمین می‌میرد همانا الله ‏(کسی است) که داناى آگاه است.
در این آیه قرآن پنج مورد را بیان نموده است، مواردی خاص؛ اما چرا این موارد را در طول هم قرار داده است، آیا خبری مهم را به اطلاع بشر می‌رساند؟

این آیه خبری خاص را می‌دهد، خبری که حاکی از علمی است خاص، علمی که تنها نزد الله است، زیرا اثبات یکی از موارد فوق بر دیگر موارد هم تطبیق دارد. قرآن در ابتدای سخن تأکید دارد که علم روز قیامت نزد الله است و در ادامه سایر علومی که اینگونه هستند را بیان می‌نماید این علوم (غیر از مورد نخست)عبارتند از:
1- دانش فروفرستادن باران.
2- دانش آن چیزی که در رحم‎هاست(جنسیت پیش از تولد)(1)
3- دانش اینکه انسان فردا چه چیزی را بدست می‌آورد.
4- دانش اینکه انسان در کجا مرگش فرا می‌رسد.

در باب دانش الله، قرآن به دو گونه از این دانش‌ها اشاره دارد:
1- دانشی که الله آن را از فضل خویش در اختیار بشر قرار داده است. بهترین و مطمئن‌ترین راه کسب این نوع دانش، تقوای الله می‌باشد:

تحلیل نغماتی سوره لقمان

تحلیل نغماتی سوره لقمان از :

اکبرالقراء مصر استاد مصطفی اسماعیل

 

   استاد مصطفی اسماعیل  قرائت را طبق معمول با پرده پایین بیات شروع می کند و بیات را در گوشه بیات شوری ادامه میدهد.

  در این تلاوت مجلسی فقط  در فکر القاء معنی به مستمع است.

 

برای دانلود مستقیم سوره لقمان اینجا را کلیک کنید.

   نغمه های بیات ـ حجاز ـ  سه گاه ـ عجم و رست نغماتی هستند که در این تلاوت اجرا شده اند

 

   استاد از آیه ی :

ان الذین امنو و عملو الصالحات لهم جنات النعیم

   اوج گیری خود را آغاز میکند و یا به اصطلاح قاریان تیک آف می کند و از پرده های شروعی بیات کنده میشود.

   استاد بیش از بیست و سه دقیقه از تلاوت را در بیات شوری قرائت میکنند و در بعضی جاهای قرائت موقتا وارد حجاز میشوند و بر می گردند به بیات شوری چون خیلی به هم نزدیکند

   اولین باری که این قسمت را تلاوت میکند:

و ان جاهداک علی ان تشرک بی مالیس لک به علم فلا تطعهما

   بیات شوری است

فضیلت و خواص سوره های لقمان

فضیلت و خواص سوره لقمان

لقمان، سی و یکمین سوره قران است که مکی و 34 آیه دارد.

در فضیلت این سوره از پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله و سلم روایت شده: هر که این سوره را قرائت کند در روز قیامت لقمان رفیق و همراه او خواهد بود و ده برابر تعداد کسانی که امر به معروف و نهی از منکر کرده اند به او حسنه داده می شود(1)

امام باقر علیه السلام فرموده اند: هر کس که هر شب سوره لقمان را قرائت نماید خداوند سی فرشته را مأمور حفظ و نگهداری او از ابلیس و سپاهیان او می کند و اگر صبحگاه نیز این سوره را قرائت کند، تا شب در امان و حفظ الهی خواهد بود(2)

آثار و برکات سوره

1) درمان بیماری های داخلی

از پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وآله وسلم نقل شده است: اگر سوره لقمان را بنویسند و پس از شستن نوشته، از اب ان بنوشد هر گونه بیماری درونی داشته باشند، از بین خواهد رفت و هر مرد و زنی که خونریزی در یکی از اندام خود دارد اگر نوشته سوره لقمان را بر آن موضع قرار دهند خونریزی قطع می شود(3)

از امام صادق علیه السلام نیز روایت شده: اگر سوره لقمان را بنویسند و سپس شسته و از آب آن به مرد و زنی که در درون درد و ناراحتی دارد بنوشانند. عافیت می یابد و از تب ها و هر گونه آزار دهنده و بیماری از او برطرف می شود(4)

2) عزل کردن حاکم ستمگر

هر کس این سوره را در منزل حاکمی بگذارد در همان سال معزول می شود و هر که آن را بنویسد و با خود دارد از درد شقیقه و تب ایمن شود(5)

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ

پی نوشت:

(1) مجمع البیان،ج8، ص74

(2) ثواب الاعمال، ص110

(3) تفسیرالبرهان، ج4، ص359

(4) همان

(5)درمان با قرآن، ص72

منابع: منابع: «قرآن درمانی روحی و جسمی محسن آشتیانی، سید محسن موسوی؛ و درمان با قرآن،محمدرضا کریمی»

فضیلت و خواص سوره سجده

سجده و نام دیگرش «المضاجع» (1) سی ودومین سوره قرآن است که مکی و 30 آیه دارد.

در فضیلت این سوره از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم نقل شده است: هر کس سوره سجده را قرائت نماید مانند آن است که شب قدر را احیا گرفته است(2)

از امام صادق علیه السلام نیز روایت شده است: هر کس در شب های جمعه سوره سجده را قرائت کند خداوند نامه اعمالش را در روز قیامت به دست راست او می دهد و از او حسابرسی نمی کند و او را از همراهان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم و اهل بیت گرامیش قرار می دهد(3)

پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم هر شب پیش از خواب سوره سجده را قرائت می کردند و تا این سوره و سوره ملک را نمی خواندند به رختخواب نمی رفتند(4)

در روایتی دیگر از ایشان آمده که قرائت این سوره در شب موجب امنیت از شیطان و ترفیع درجات در قیامت می شود(5)

نصیحت لقمان به فرزند خود :مناظره ی زبان و اندامها

چون پدر،، فرزند خوبى تربیت نکرده و پسر نیز پدر را ارج و احترام نگذارده !هر دو با هم سوار شدند، دسته دیگر گفتند: چه آدمهاى بى رحمى !با سوار شدن خود کمر حیوان را شکسته و بیش از طاقت بارش نموده اند!هر دو از مرکب پیاده شدند، حیوان را جلو انداخته ، به دنبالش راه افتادند. جماعتى گفتند: جاى شگفت است هر دو آنها پیاده رفته مرکب آنها خالى حرکت مى کند!حضرت به فرزندش گفت : آیا چاره اى در تحصیل خوشنودى مردم دارى ؟ پس به آنها توجهى نکن و بکوش تا خوشنودى خدا را به دست آورى !
زبان : بر فرض ، من مطلب شما را تصدیق کنم ، ولى وقتى که تو مرتکب جرم سرقت مى شوى من چه دخالتى دارم ؟
سرقت و دزدى
دست : مگر سرقت چیست ؟
زبان : خیلى تعجب است که شما هنوز بزرگى گناه سرقت را نفهمیده اید، مگر با قرآن آشنائى ندارید؟ مگر به این آیه نرسیده اید که خداوند مى فرماید: دستهاى مرد و زن دزد را به پاداش عملشان ببرید که عوبتى است از خدا. و خداوند عزیز و حکیم است .
آقاى دست !تا به حال به رساله هاى مجتهدین مراجعه نکردى تا حکم سرقت را بدانى ؟ آیا ندیدى که نوشته اند: کسى که مکلف و عاقل است اگر به اندازه قیمت چهار نخود و نیم طلاى سکه دار با شرائطش بدزدد، در دفعه اول باید چهار انگشت دست راست او را از بیخ ببرند و کف دست و شست او را بگذارند، و در دفعه دوم پاى او را از وسط قدم ببرند و در دفعه سوم او را حبس کنند تا بمیرد، و اگر در زندان هم دزدى کند باید او را بکشند.
دست : راستى حکم بسیار سختى است ، من نمى دانستم جرمم است اندازه زیاد است .
زبان : معلوم نیست خودت با جرائمت آشنا باشى و گرنه این قدر به من نمى تاختى و این اندازه در نکوهش من نمى کوشیدى .

کتب قرآنی با محوریت سوره لقمان

تربیت در سوره لقمان

       

عنوان : تربیت در سوره لقمان

نویسنده : طاهره واعظی

سال : 1382

استاد : دکتر غضنفری

دانشگاه : دانشکده علوم قرآنی واحد تهران

موضوع : شامل 5 فصل است. فصل اول تربیت و اخلاق که پس از تعاریف هر یک فرق این دو را بیان شده است . فصل دوم محتوای کلی سوره و فضیلت قرائت آن آمده است . فصل سوم شبهه نسبت مطرح شده که در پایان بطلان آن به اثبات رسیده است . فصل چهارم لقمان و حکمت که در این بخش نظریات مختلف راجع به شخصیت لقمان بیان شده و سپس تعریف حکمت و نحوه اعطای حکمت به لقمان بیان شده است . فصل پنجم فرایندهای تربیتی سوره لقمان آمده است که شامل: 1ـ شکر 2ـ شرک3ـ احترام به والدین 4ـ تشویق و تنبیه معنوی 5ـ نماز 6ـ امر به معروف و نهی از منکر 7ـ صبر 8ـ تکبر و غرور. 9ـ اعتدال و میانه‌روی 10ـ لهوالحدیث11ـ علم غیب. بیان شده است که در این موارد هر کدام به عنوان یک بخش ذکر شده است و پس از توضیحاتی نقش تربیتی آن آمده است که در مواردی که بیان نشده و به دلیل این است که در حین بخش به نکته‌های تربیتی آن اشاره شده است . در پایان نیز نتیجه‌گیری و فهرست منابع ذکر شده است .

هدف از نزول سوره لقمان

برخی سوره‌های قرآن شأن نزول خاصی ندارند و می‌توان گفت هدف از نزول آن‌ها تبیین و توضیح محتوای سوره برای مردم است‌. سوره مبارکه لقمان دارای 34 آیه و براساس ترتیب کتاب قرآن‌کریم سی و یکمین سوره می‌باشد.  این سوره را به آن جهت لقمان می‌گویند که نام حضرت لقمان در تمام قرآن دو بار آن هم در همین سوره آمده و خداوند در این سوره موعظه‌ها و نصیحت‌های لقمان به فرزندش را با سبک و شیوه زیبایی بیان کرده است‌.

به همین خاطر، به دلیل تجلیل از مقام معنوی و علمی لقمان و بزرگی سخنان حکمت‌آمیز او، این سوره به نام وی نامگذاری شده است‌.

سوره لقمان نکات آموزنده فراوانی را در بر دارد که مهمترین آن‌ها عبارتند از:

1. اشاره به حروف مقطعه و رمزی‌.

2. اشاره به عظمت و اهمیت قرآن و نقش سازنده و اهداف بزرگ آن‌.

3. این سوره انسان‌ها را به طور کلی به دو دسته و گروه تقسیم می‌کند، یک گروه‌، نیکوکاران و صالحان و گروه دوم‌، گمراهان و مستکبران‌، سپس قسمت هایی از اعمال ،صفات و نشانه‌های آنان را توضیح می‌دهد، بعد عاقبت کار هر دو گروه را در دنیا و آخرت ترسیم می‌کند. 

4. در قسمتی دیگر از آیات این سوره‌، به این نکته اشاره شده که زمین و آسمان‌ها بدون تکیه‌گاه و بدون ستون و با پایه‌های نامرئی در میان فضا معلق هستند، این واقعیت در آیه 10 این سوره آمده که از یک راز بزرگ علمی‌، یعنی نیروی جاذبه‌، پرده برداشته و یکی از جنبه‌ها و ابعاد اعجاز و معجزات قرآن به شمار می‌رود.

5. در قسمتی دیگر از این سوره به موعظه‌ها و نصیحت‌های آموزنده و حکمت‌آمیز حضرت لقمان نسبت به فرزندش که در ضمن آیه 12 تا 19، سخنان حکیمانه و مهم و آموزنده‌ای از زبان آن دانشمند حکیم آمده است‌.

6. حقوق والدین و لزوم اطاعت از فرمان آنان و خدمت و حفظ حرمت آن‌ها و رعایت حدود شرعی و حقوق پدر و مادر قسمتی دیگر از این سوره می‌باشد.

سوره لقمان

لقمان، سی و یکمین سوره قرآن است که مکی و 34 آیه دارد.

در فضیلت این سوره از پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله و سلم روایت شده: هر که این سوره را قرائت کند در روز قیامت لقمان رفیق و همراه او خواهد بود و ده برابر تعداد کسانی که امر به معروف و نهی از منکر کرده اند به او حسنه داده می شود(1)

امام باقر علیه السلام فرموده اند: هر کس که هر شب سوره لقمان را قرائت نماید خداوند سی فرشته را مأمور حفظ و نگهداری او از ابلیس و سپاهیان او می کند و اگر صبحگاه نیز این سوره را قرائت کند، تا شب در امان و حفظ الهی خواهد بود(2)

جشنواره یار مهربان در فرهنگ سرای قرآن

کتابخانه هدی فرهنگ سرای قرآن جشنواره کتابخوانی یار مهربان را از 15 مرداد تا 25 شهریور 93 برگزار می کند.

 

ه گزارش روابط عمومی فرهنگ سرای قرآن کتابخانه هدی این مرکز به منظور ارتباط بیشتر کودکان و نوجوانان با مقوله کتاب و کتابخوانی اقدام به برگزاری جشنواره یار مهربان کرده است .
 در این جشنواره که برای سه گروه سنی 6 تا 8 سال - 9 تا 11 سال و 12 تا 14 سال و در دو گروه دختران و پسران طراحی شده است رشته های مختلفی از جمله : کتابخوانی، خلاصه نویسی و پند آموزی بستر مناسبی را برای یادگیری بیشتر و رقابتی سالم و دوستانه بوجود آورده است .
زمان ثبت نام و شرکت در این مسابقات از 15 مردادماه آغاز شده و تا 25 شهریور ادامه می یابد. علاقمندان برای شرکت در این جشنواره که برای برگزیدگان نهایی جوایز نفیسی هم به ارمغان خواهد داشت، می توانند همه روزه از ساعت 9 تا 17  به کتابخانه هدی فرهنگ سرای قرآن به نشانی خیابان قزوین نرسیده به میدان شمشیری نبش خیابان شهید کاظمی مراجعه یا باشماره تلفن [phone] تماس بگیرند.

سوره لقمان

این سوره در «مکّه» نازل شده و داراى 34 آیه است‏
محتواى سوره:
بطور کلى محتواى این سوره در پنج بخش خلاصه مى‏شود:
بخش اول بعد از ذکر حروف مقطعه اشاره به عظمت قرآن و هدایت و رحمت بودن آن براى مؤمنانى که واجد صفات ویژه هستند مى‏کند.
بخش دوم از نشانه‏هاى خدا در آفرینش آسمان و برپا داشتن آن بدون هیچ‏گونه ستون، و آفرینش کوهها در زمین، و جنبندگان مختلف، و نزول باران و پرورش گیاهان سخن مى‏گوید.
بخش سوم قسمتى از سخنان حکمت‏آمیز لقمان آن مرد الهى را به هنگام اندرز فرزندش نقل مى‏کند.
در بخش چهارم بار دیگر به دلائل توحید باز مى‏گردد، و سخن از تسخیر آسمان و زمین و نعمتهاى وافر پروردگار و نکوهش از منطق بت پرستانى که تنها بر اساس تقلید از نیاکان در این وادى گمراهى افتادند، سخن مى‏گوید.
و نیز از علم گسترده و بى‏پایان خدا با ذکر مثال روشنى پرده بر مى‏دارد.
بخش پنجم اشاره کوتاه و تکان دهنده‏اى به مسأله معاد و زندگى پس از مرگ دارد، به انسان هشدار مى‏دهد که مغرور به زندگى این دنیا نشود.
این مطلب را با ذکر گوشه‏اى از علم غیب پروردگار که از همه چیز در ارتباط با                        برگزیده تفسیر نمونه، ج‏3، ص: 550
 انسان از جمله لحظه مرگ او و حتى جنینى که در شکم مادر است آگاه است تکمیل کرده و سوره را پایان مى‏دهد.
فضیلت تلاوت سوره:
در حدیثى از پیامبر صلّى اللّه علیه و آله مى‏خوانیم: «کسى که سوره لقمان را بخواند لقمان در قیامت رفیق و دوست اوست، و به عدد کسانى که کار نیک یا بد انجام داده‏اند (به حکم امر به معروف و نهى از منکر در برابر آنها) ده حسنه به او داده مى‏شود».
و در حدیث دیگرى از امام باقر علیه السّلام مى‏خوانیم: «کسى که سوره لقمان را در شب بخواند، خداوند سى فرشته را مأمور حفظ او تا به صبح در برابر شیطان و لشکر شیطان مى‏کند، و اگر در روز بخواند این سى فرشته او را تا به غروب از ابلیس و لشکرش محافظت مى‏نمایند».
این همه فضیلت و ثواب و افتخار براى خواندن یک سوره قرآن به خاطر آن است که تلاوت مقدمه‏اى است براى اندیشه و فکر و آن نیز مقدمه‏اى است براى عمل و تنها با لقلقه لسان نباید این همه فضیلت را انتظار داشت.
بسم اللّه الرّحمن الرّحیم به نام خداوند بخشنده بخشایشگر
 (آیه 1)- این سوره، با ذکر عظمت و اهمیت قرآن آغاز مى‏شود، و بیان حروف مقطعه در ابتداى آن نیز اشاره لطیفى به همین حقیقت است، که این آیات که از حروف ساده الفبا ترکیب یافته، چنان محتوائى بزرگ و عالى دارد که سر نوشت انسانها را بکلى دگرگون مى‏سازد «الف، لام، میم» (الم).
 (آیه 2)- لذا بعد از ذکر «حروف مقطعه» مى‏گوید: «این آیات کتاب حکیم است» کتابى پر محتوا و استوار (تِلْکَ آیاتُ الْکِتابِ الْحَکِیمِ).
توصیف «الْکِتابِ» به «الْحَکِیمُ» یا بخاطر استحکام محتواى آن است، چرا که هرگز باطل به آن راه نمى‏یابد، و هر گونه خرافه را از خود دور مى‏سازد.
و یا به معنى آن است که این قرآن همچون دانشمند حکیمى است که در عین خاموشى با هزار زبان سخن مى‏گوید، تعلیم مى‏دهد، اندرز مى‏گوید، تشویق                        برگزیده تفسیر نمونه، ج‏3، ص: